Rozbiory i okres pod zaborami


Zatwierdzenie aktu rozbioru przez polski sejm; Obraz Jana Matejki


Przysięga Kościuszki na Rynku w Krakowie. Obraz Franciszka Smuglewicza


Wojska rosyjskie wkraczają do Warszawy. Rycina Johanna Nusbiegela


Powstanie styczniowe, obraz Tadeusza Ajdukiewicza
Information icon.svg Osobne artykuły: Historia Polski (1795–1831) i Historia Polski (1831-1914).
Od czasów panowania królów saskich Augusta II i III, pozbawiona skutecznej władzy Polska dostawała się stopniowo pod wpływy Imperium Rosyjskiego. Obaj królowie sascy oraz ich następca, Stanisław August Poniatowski, wybierani byli przy współudziale Rosji. W połączeniu z upadkiem centralnego prawodawstwa i skarbu państwa oraz szkodliwymi dla państwa działaniami wpływowych kręgów szlacheckich i arystokratycznych, przyczyniło się to do całkowitego upadku Rzeczypospolitej. Działania króla wymierzone w naprawę państwa były niekonsekwentne i nieskuteczne, podobnie spóźnione były reformy inicjowane przez część szlachty. W 1772 roku Imperium Rosyjskie, Królestwo Prus i Austria uzgodniły I rozbiór części terytorium Polski, który został następnie zatwierdzony przez szlachtę na Sejmie Rozbiorowym. 20 lat później, w trakcie II i III rozbioru (1793, 1795) dokonano całkowitego podziału kraju. W geście sprzeciwu wobec zaborów, w 1794 wybuchło powstanie Kościuszki. Podzielone pomiędzy trzy państwa zaborcze polskie społeczeństwo stało się częścią trzech różnych krajów, w których obowiązywały różne prawa, zasady życia społecznego i politycznego, i różne ograniczenia swobód[10].