www.stox.vn Hư ng d n S d ng 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng nh t trong u tư Ch ng khoán Guide to the 14 Most Useful Technical Indicators for Stock Market Charts
www.stox.vn N i dung 1 Gi i thi u v Phân tích K thu t 4 2 T ng quan v các Ch s Phân tích K thu t 5 3 Nhóm Ch s Xu hư ng Giá 6 3.1 ư ng Trung bình Trư t Gi n ơn SMA 6 3.2 ư ng Trung bình Trư t C p s Nhân EMA 7 3.3 D i Biên Bi n ng giá Bollinger 8 3.4 Ch s Báo hi u Giá o chi u Parabolic SAR 9 4 Nhóm Ch s Bi n ng giá 10 4.1 Ch s Lưu lư ng Ti n MFI 10 4.2 ng Trung bình Trư t H i t và Phân kỳ (“MACD”) 11 ư 4.3 Ch s T l Thay i ROC 12 4.4 Ch s S c M nh Tương i RSI 13 4.5 Ch s Stochastic Ch m và Nhanh 14 4.6 Ch s W illiams %R 15 5 Kh i lư ng 16 6 M c H tr và m c Kháng c 17 7 Fibonacci: M t ch s Hàng u 19 B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 2
www.stox.vn Gi i thi u v Stox.vn Stox.vn: Vietnam’s One Stop Financial Portal là m t thương hi u c a Hãng Truy n thông Tài chính StoxPlus chuyên cung c p các gi i pháp thông tin t ng th và chuyên sâu v tình hình tài chính, d li u th trư ng, báo cáo phân tích ch ng khoán, công c u tư, cùng các s ki n và tin t c vô cùng quan tr ng cho nhà u tư cá nhân và các chuyên gia t i Vi t nam. S n ph m em n cho quý v thông qua web based portal, có giao di n thân thi n, d s d ng và hoàn toàn có th customise theo mong mu n c a quý v . V i Stox.vn: Vietnam’s One Stop Financial Portal, quý s hoàn toàn t tin và có y cơ s ưa ra các quy t nh u tư sáng su t và hi u qu nh t. i ngũ qu n lý c a Công ty là các chuyên gia có b ng CFA, ACCA, MBA và có b d y trên 35 năm kinh nghi m chuyên sâu v u tư, Ngân hàng, Phân tích Tài chính và Công ngh t Trung tâm Tài chính Luân ôn, Anh Qu c, Th y S , Úc và ông Nam Á. Chúng tôi tin tư ng r ng c m nang này s giúp ích các quí v . N u quý v c n thêm thông tin v d ch v c a chúng tôi, xin m i truy c p Vietnam’s One Stop Financial Portal theo a ch www.stox.vn. www.stox.vn B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 3
www.stox.vn 1 Gi i thi u v Phân tích K thu t 1.1 Phân tích K thu t là gì? R t ơn gi n, phân tích k thu t là vi c nghiên c u hành vi c a nhà u tư và tác ng c a các hành vi này vào kh năng bi n ng giá ch ng khoán. D li u ch y u c n th c h i n phân tích k thu t là l ch s giá ch ng khoán và kh i lư ng giao d ch trong m t kho ng th i gian nh t nh. Các d li u này giúp quý v xác nh xu hư ng th trư ng, d oán bi n ng giá và các tín hi u Mua, tín hi u Bán ưa ra quy t nh u tư sáng su t và có kh năng em l i k t qu cao. Stox.vn: Vietnam’s One Stop Financial Portal r t hân h nh ư c mang n cho quý v tài li u hư ng d n v b 14 ch s phân tích k thu t. ây là các ch s r t thông d ng ư c gi i u tư áp d ng r ng rãi nh t. N u quý v mu n tìm hi u thêm v các bi u tài chính và phân tích k thu t, xin m i quý v truy c p website c a chúng tôi www.stox.vn/stoxschool xem các video clips v các ch s này và t i v cu n C m nang trên 300 trang v Phân tích K thu t. 1.2 Phân tích k thu t khác gì so v i phân tích cơ b n Phân tích Cơ b n (“Fundamental Analysis”) ch y u là xác nh “giá tr h p lý” c a c phi u. Các chuyên gia phân tích cơ b n quan tâm nhi u n m i quan h liên thông gi a tình hình tài chính, d toán tài chính, i ngũ lãnh o, tri n v ng c a doanh nghi p và ti m năng tăng trư ng. D a vào ó, các chuyên gia phân tích cơ b n ưa ra b n ánh giá v c phi u so v i các ơn v trong cùng ngành, cùng th trư ng và ưa ra k t lu n xem c phi u ang phân tích có b nh giá th p hơn hay cao hơn so v i giá tr n i t i c a nó. Ph n l n các báo cáo phân tích c phi u c a các công ty ch ng khoán ho c các ngân hàng u tư ư c so n l p d a vào các phân tích cơ b n v công ty. Chúng ta ánh giá cao các phân tích cơ b n này nhưng ch c quý v cũng ng ý v i chúng tôi r ng cũng c n có m t cách ti p c n th c t hơn. ó là vi c nh n bi t và phân tích cách th c mà nhà u tư s d ng thông tin cơ b n ó như th nào và quan tr ng hơn là ph i phán oán ư c hành ng giao d ch c a nhà u tư trên th trư ng. Hành vi này thư ng ư c xem là mang nhi u c m tính hay “sentiment”. R t nhi u chuyên gia cho r ng ánh giá c m tính c a nhà u tư là y u t quan tr ng nh t trong vi c xác nh giá c phi u. Chúng tôi tin r ng phân tích k thu t là chìa khóa giúp quý v n m b t ư c hành vi c a nhà u tư. M t s nhà u tư và các chuyên gia phân tích tin r ng phân tích cơ b n và phân tích k thu t có tính lo i tr nhau. R t nhi u chi n lư c gia và chúng tôi không ng ý v i quan i m này. Chúng tôi cho r ng chúng b tr r t t t cho nhau. Phân tích Cơ b n và Phân tích K thu t nên ư c dùng ng th i khi quý v ưa ra quy t nh mua hay bán. Có r t nhi u nhà u tư ã thành công d a trên m t s k t h p h p lý gi a Phân tích Cơ b n và Phân tích K thu t. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 4
www.stox.vn 2 T ng quan v các ch s Phân tích K thu t M i ch s phân tích k thu t trong hư ng d n này u có giá tr s d ng riêng. Do ó, s r t ít khi quý v ph i dùng c 14 ch s cùng m t lúc trong bi u phân tích c a mình. Các chuyên gia phân tích g i ây là vi c “l m d ng ch s ” và nó có th nh hư ng n hi u qu u tư. Nh m tăng cư ng kh năng thành công trong vi c s d ng các ch s k thu t, quý v ch nên s d ng m t ho c hai ch s mà quý v quen dùng nh t và áp d ng trong bi u phân tích. Như v y s lo i b ư c y u t “nhi u” t vi c áp d ng quá nhi u các ch s . Khi xác nh các ch s k thu t ưa vào bi u , quý v ch nên l a ch n m t ch s trong các nhóm ch s sau: nhóm ch s xu hư ng giá, nhóm ch s dao ng giá. 2.1 Nhóm Ch s Xu hư ng Giá Nhóm ch s này cho bi t xu hư ng c a giá c phi u, i lên hay i xu ng và không b gi i h n b i kho ng giao ng nào. Tuy nhiên, trong m t ngày giao d ch c th thì giá c phi u s n m trong kho ng giao ng c a biên giao ng cho phép. Do các ch s v xu hư ng bi n ng giá d ch chuy n cùng chi u v i s bi n ng c a giá c phi u, các ch s này thư ng ư c v phía trên bi u giá c phi u. Có 4 ch s xu hư ng bi n ng giá quan tr ng mà quý v nên áp d ng: ư ng Trung bình Trư t Gi n ơn: Simple Moving Averages (“SMA”) • ư ng Trung bình Trư t C p s nhân: Exponential Moving Averages (“EMA”) • Ch s Biên Bi n ng Giá: Bollinger Bands • Ch s Báo hi u Giá o chi u: Parabolic SAR (PSAR) • 2.2 Nhóm Ch s Dao ng Giá Nhóm ch s này d ch chuy n lên xu ng trong m t biên nh t inh d a trên s bi n ng c a giá c phi u. Do các ch dao ng giá không d ch chuy n cùng hư ng v i giá ch ng khoán nên chúng thư ng ư c trình bày phía dư i bi u giá ch ng khoán. Có 6 ch s dao ng giá thông d ng: Ch s Lưu lư ng Ti n: Money Flow Index (MFI) • Trung bình Trư t H i t và Phân kỳ: Moving Average Convergence and Divergence • (MACD) Ch s T l Thay i Giá: Rate of Change (ROC) • Ch s S c m nh Tương i: Relative Strengh Index (RSI) • Ch s Stochatic Ch m và Nhanh • Ch s W illiams %R • 2.3 Nhóm Ch s d a trên Kh i lư ng Không gi ng như nhóm ch s xu hư ng giá và ch s dao ng giá, thay vì d a trên giá ch ng khoán, các ch s này ư c xây d ng d a trên kh i lư ng giao d ch. Do ó, các ch s này thư ng ư c trình bày phía dư i bi u giá. Có 2 ch s thông d ng d a trên kh i lư ng giao d ch: Kh i lư ng • Kh i lư ng + Trung bình trư t • B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 5
www.stox.vn 3 Nhóm ch s Xu hư ng Giá 3.1 Trung bình Trư t Gi n ơn SMA ư ng Trung bình trư t Gi n ơn: Simple Moving Average (“SMA”) là m t ch s ph n ánh xu hư ng giá, ch s này lo i b các bi n ng l n c a giá ch ng khoán hàng ngày và t o ra ư ng giá ch ng khoán m m m i hơn. Cũng như các ch s k thu t khác, ư ng trung bình trư t gi n ơn ư c xây d ng d a trên giá ch ng khoán và do ó nó có tr so v i m c giá ch ng khoán hi n t i. Tuy nhiên, thông tin này cung c p nh ng tín hi u c c kỳ h u ích. Quý v có th xây d ng n 3 ư ng trung bình trư t gi n ơn trên m t bi u và quý v cũng có th thay i khung th i gian cho m i ư ng. Ví d , n u quý v mu n hi n th 3 ư ng trung bình trư t gi n ơn trên m t bi u , quý v có th ch n khung th i gian 30, 50 và 200. i u này có nghĩa là ư ng trung bình trư t gi n ơn u tiên (v i khung th i gian 30) trung bình hóa bi n ng c a giá ch ng khoán cho kho ng th i gian 30 ngày v a qua, ư ng trung bình trư t gi n ơn th hai trung bình hóa bi n ng c a giá ch ng khoán cho 50 ngày v a qua và tương t là ư ng trung bình trư t gi n ơn th ba trung bình hóa giá ch ng khoán trong 200 ngày v a qua. Vi c s d ng nh ng ư ng trung bình trư t là cách r nh t xác nh hư ng bi n ng giá c a giá ch ng khoán. N u trung bình trư t ang nhích lên có nghĩa là ch ng khoán ó có chi u hư ng i lên. Ngư c l i, n u trung bình trư t i xu ng dư i, giá ch ng khoán có chi u hư ng gi m. Dĩ nhiên, khung th i gian c a ư ng trung bình trư t nh hư ng l n thông tin ph n h i và m c giao ng c a ư ng trung bình trư t. M t ư ng trung bình trư t có khung th i gian ng n hơn – ví d như trung bình trư t gi n ơn 30 ngày s ph n ánh bi n ng giá ch ng khoán trong th i gian g n ây nhi u hơn so v i m t ư ng trung bình trư t có khung th i gian dài hơn ch ng h n như trung bình trư t gi n ơn 200 ngày. Quý v có th xem trong bi u phía dư i c a c phi u AAPL. Trung bình trư t 30 ngày th hi n b ng màu th hi n s bi n ng giá g n ây nh t nhi u hơn so v i ư ng trung bình trư t 200 ngày có màu xanh. Cũng theo bi u này thì ư ng trung bình trư t gi n ơn 30 ngày có xu hư ng i xu ng trong khi ư ng trung bình trư t gi n ơn 200 ngày có xu hư ng i lên. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 6
www.stox.vn 3.2 Trung bình Trư t C p s Nhân EMA Cũng gi ng như ư ng Trung bình trư t Gi n ơn(SMA), ư ng Trung bình trư t c p S nhân (Exponetial Moving Averages EMA) lo i b bi n ng giá ch ng khoán hàng ngày và t o ra m t ư ng ch y cùng phía trên giá ch ng khoán. i m khác bi n gi a EMA và SMA là y u t gia quy n. Giá ch ng khoán càng g n ây nh t thì càng ư c ph n ánh nhi u hơn trong ư ng EMA. Còn i v i ư ng Trung bình Trư t Gi n ơn thì giá ch ng khoán có t m quan tr ng ngang như nhau trong c khung th i gian ã l a ch n. Quý v có th xem s khác bi t do y u t gia quy n ư c th hi n cho khung th i gian gi ng nhau cho th i gian 200 ngày cho bi u c phi u AAPL dư i ây. Ch ơn gi n thay ư ng Trung bình Trư t Gi n ơn SMA b ng Trung bình Trư t c p S nhân EMA, ư ng Trung bình Trư t EMA 200 ngày này d ch chuy n th p xu ng phía dư i. Trong khi v i SMA 200 ngày ch y phía trên. Khi xem xét nên dùng SMA hay EMA? Quý v c n t h i xem li u m c ch p nh n m o hi m trong u tư. Nh ng nhà u tư m o hi m thư ng ưa thích dùng Trung bình Trư t Gia quy n trong khi Trung bình Trư t Gi n ơn phù h p hơn v i nh ng nhà u tư ít m o hi m hơn. Dù l a ch n trung bình gi n ơn ho c trung bình nhân v i khung th i gian ng n hay dài, quý v ph i th c hi n mua bán ch ng khoán d a trên xu hư ng giá mà quý v ang phân tích. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 7
www.stox.vn 3.3 D i Biên Bi n ng giá Bollinger D i Biên bi n ng giá Bollinger t o ra m t vùng bao ph xung quanh ư ng Trung bình Trư t Gi n ơn (“SMA”). D i biên Bollinger ư c xác nh d a trên m c bi n ng (volatility) c a giá ch ng khoán. Khi giá ch ng khoán bi n ng m nh, d i Bollinger s phình to hơn và ngư c l i khi giá ch ng khoán bi n ng ít hơn, d i Bollinger s d n thu h p l i. Trong các bi u phân tích k thu t, d i Bollinger ư c xây d ng v i các thông s ng m nh là 20 và 2. T c là d a trên ư ng Trung bình Trư t gi n ơn 20 ngày và kho ng r ng c a d i là 2 l n c a l ch chu n (standard deviation). Quý v nên gi nguyên các thông s ng m nh này khi khi s d ng ch s này. Hơn n a, khi hi n th ch s d i Bollinger trên bi u , quý v nên hi n th c ư ng SMA 20 ngày do ó quý v có th hi n th s tương tác gi a d i Bollenger và ư ng SMA 20 ngày. R t nhi u nhà u tư s d ng d i Bollinger d oán m c bi n ng giá c phi u và xác nh khi nào ư ng trung bình trư t gi n ơn SMA s i chi u. Ví d , n u quý v phát hi n th y hai ư ng biên d i Bollinger d ch chuy n ra xa nhau và b t u di chuy n theo hai hư ng i l p và quý v bi t r ng giá c phi u v a bi n ng m nh. xác nh khi nào thì bi n ng giá c phi u ó ch m d t, quý v có th quan sát n ư ng biên d i Bollinger mà ang d ch chuy n cùng hư ng v i giá ch ng khoán. Khi d i này b t u chuy n hư ng và có xu hư ng h i t v i d i i l p, t c là s bi n ng c a giá c phi u hi n t i ang m t d n s c m nh. Quý v có th m tham kh o tình hu ng c a AAPL trong gi a tháng 2. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 8
www.stox.vn 3.4 Ch s Báo hi u Giá o chi u Parabolic SAR Parabolic SAR là ch s xu hư ng giá có th giúp quý v xác nh khi nào thì bán c phi u. SAR ư c vi t c a c m t ti ng Anh “Stop And Reverse” t c là “D ng và i chi u” khi quý v quan sát th y giá ch ng khoán c t ư ng Parabolic SAR, khi ó quý v có th xem xét bán c phi u. Quý v có th hình dung ch s này như m t công c k thu t c t l trong u tư c a mình. Cũng gi ng như d i Bollinger, quý v nên các tham s nh d ng chu n khi v ch s này. Chúng ta hãy xem ch s này ư c dùng th nào. ư ng Parabolic SAR sau khi chuy n hư ng lên phía trên hay xu ng phía dư i giá c phi u, nó s ti n g n và d ch chuy n sát hơn v i ư ng giá c phi u cho n khi c t ư ng này. ư ng Parabolic SAR s trư t v phía bên kia ư ng giá c phi u và quay l i b t u m t k ch b n tương t . Khi quý v dùng ư ng Parabollic SAR như m t ch s c t l , quý v s không bao gi gi c phi u ó khi quý v bi t r ng ch s này ang cho tín hi u là b n nên bán c phi u. Tuy nhiên, ch s này cũng có h n ch c a nó ó là nó có th làm quý v bán c phi u trong lúc nó ch là m t tín hi u t m th i gi m giá trư c khi ti p t c tăng cao hơn trư c như là trư ng h p c a c phi u c a AAPL di n ra trong Tháng 11 như trong bi u sau: B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 9
www.stox.vn 4 Nhóm ch s Bi n ng giá 4.1 Ch s Lưu lư ng Ti n MFI Ch s Lưu lư ng Ti n: Money Flow Index (“MFI”) là m t ch s bi n ng giá th hi n b ng m t ư ng d ch chuy n lên xu ng trong biên t 0 n 100. Càng g n 100 thì ch s càng m nh và càng g n v 0 thì ch s càng y u. ây là m t ch s r t h u ích vì nó ph n ánh c bi n ng giá c phi u và kh i lư ng giao d ch. Ch s Lưu lư ng Ti n MFI giúp quý v xác nh “s c m nh” c a bi n ng giá c phi u và do ó quý v có th phán oán khi nào thì xu hư ng tăng hay gi m k t thúc. Cơ s lý thuy t c a ch s này là có nhi u nhà u tư nh y vào giao d ch khi giá b t u d ch chuy n, có th là do nhà u tư r t thích c phi u này và do ó xu hư ng s d ch chuy n s có kh năng ti p di n trong tương lai. Ngư c l i n u có ít nhà u tư nh y vào mua bán c phi u khi giá b t u d ch chuy n, thì có l c phi u ít ư c nhà u tư quan tâm và kh năng xu hư ng giá ti p t c d ch chuy n là th p. Do ch s này o lư ng c bi n ng giá và kh i lư ng, ch s Lưu Lư ng Ti n MFI cho phép quý v bi t là nhà u tư dang quan tâm nhi u hay ít n c phi u. N u nhà u tư quan tâm nhi u, quý v s có nhi u s t tin hơn trong giao d ch. Ngư c l i n u nhà u tư quan tâm ít, quý v có th xem xét l i giao d ch c a mình. Ví d , khi quy v th y giá c phi u ang tăng trong khi Ch s Dòng Ti n MFI thì l i gi m – như trư ng h p c a c phi u HOV vào cu i năm 2005 – quý v có xác nh ư c là nhà u tư ang m t d n s quan tâm n s gia tăng giá c phi u này. Và như v y, b n thân giá c phi u có th không ng l c nó ti p t c tăng. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 10
www.stox.vn 4.2 ư ng Trung bình Trư t H i t và Phân kỳ (“MACD”) ư ng Trung bình Trư t H i t và Phân kỳ: Average Convergence and Divergence (“MACD”) là m t ch s bi n ng giá nhưng nó không d ch chuy n trong m t kho ng xác nh. ư ng Trung bình Trư t H i t và Phân kỳ MACD ư c xây d ng d a trên m i quan h gi a hai ư ng trung bình trư t giá. MACD ư c hi n th b ng hai ư ng và m t bi u d n g c t. Hư ng và cao c a bi u ư c xác nh d a trên hư ng và kho ng cách gi a hai ư ng MACD. Có hai d ng ư ng MACD ph bi n. M t là ư ng MACD ư c tính toán cho 3 khung th i gian: 26 ngày, 12 ngày và 9 ngày. MACD th hai d a trên s tính toán c a 3 khung th i gian: 17 ngày, 8 ngày và 9 ngày. ư ng MACD th nh t có khung th i gian dài hơn s ít bi n ng hơn ư ng MACD th hai v i khung th i gian ng n hơn và do ó s cho bi t ít tín hi u mua ho c tín hi u bán hơn. Tín hi u mua và bán ph bi n nh t ư c t o khi các hai ư ng MACD c t nhau. Quý v có th xem tình hu ng này qua minh h a ư ng MACD và b n cho c phi u HOV dư i ây. Khi các hai MACD giao c t, bi u d ng c t cũng c t ư ng trung tâm (Zero line: M c s 0). Khi hai ư ng MACD giao c t lên phía trên thì ó ơn gi n là tín hi u Mua. Ngư c l i, khi hai ư ng MACD và bi u giao c t xu ng dư i thì ó ơn gi n là tín hi u Bán. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 11
www.stox.vn 4.3 T l Thay i: Rate of Change (“ROC”) Ch s T l Thay i ROC là ch s bi n ng giá, nó d ch chuy n qua l i ư ng trung tâm zero line (M c s 0). Ch s này ư c tính toán cho quý v bi t giá ch ng khoán ã d ch chuy n bao xa so v i m c giá cũ. Quý v có th xác nh kho ng cách tích toán khi quý v l a ch n các thông s khi v ch s này trên bi u . Cơ s lý thuy t c a ch s này là giá ch ng khoán ch có th d ch chuy n theo m t chi u hư ng và ph i d ng l i l y s c. Giá có th l y s c b ng m t trong hai cách: Nó có th quay tr l i v trí xu t phát ban u b t u khi d ch chuy n; ho c • i giá ch ng khoán ph n ánh thông tin và d li u l ch s . • Dù theo cách nào i chăng n a thì hành ng này ư c minh h a trong Ch s T l Thay i. Khi giá ch ng khoán b t u d ch chuy n m nh i lên ho c i xu ng, Ch s T l Thay i s d ch chuy n ra xa t ư ng trung tâm (Zero Line: M c s 0). Sau ó, giá s d ng bi n ng, Ch s T l Thay i d ch chuy n v M c s 0. Bây gi chúng ta hãy xem m t tình hu ng c th . N u quý v quan sát th y n u Ch s T l Thay i ang m c c c cao hay c c th p, thì t c là bi n ng giá l n ã x y ra và quý v có th xem xét chưa nên v i vã th c hi n giao d ch. N u quý v quan sát th y Ch s T l Thay i b t u d ch chuy n ra kh i M c s 0, ho c chuy n hư ng t i m c c cao hay c c th p và b t u d ch chuy n theo hư ng i ngh ch – như là trư ng h p c a GE vào cu i Tháng 11 và u tháng 2 – quý v có th xem xét s m th c hi n giao d ch. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 12
www.stox.vn 4.4 Ch s S c M nh Tương i RSI Ch s S c m nh Tương i: Relative Strengh Index RSI là m t ch s bi n ng giá gi ng như Ch s T l Thay i. i m khác bi t là ch s S c m nh Tương i RSI i d ch chuy n trong biên gi a 0 và 100. Khi Ch s S c m nh Tương i RSI d ch chuy n cao hơn, báo hi u cho quý v bi t là giá ang có s c b t m nh. Ngư c l i, khi RSI d ch chuy n xu ng phía dư i, quý v có th bi t ư c là giá ch ng ang thi u s c b t. Quý v có th l a ch n khung th i gian cho ch s này khi bi u th trên bi u nhưng xin lưu ý là n u khung th i gian ch n càng ng n thì Ch s S c m nh Tương RSI càng bi n ng m nh. Khi s d ng Ch s T l Thay i RSI, quý v c n quan sát và xác nh khi nào ư ng RSI tăng cao hơn 70 ho c th p hơn 30. Khi ch s n m trong m t trong hai vùng này, báo hi u giá ch ng khoán b bi n ng thái quá (over-extended) và s s m i chi u ho c s ng ng thay i trong tương lai g n. M t tín hi u quan tr ng bán hay mua khi s d ng RSI là khi quý v quan sát th y ư ng RSI d ch chuy n ra vùng 70:30. Ví d , n u Ch s RSI gi m xu ng dư i m c 30 và ang chuy n hư ng v phía trên m c 30 – như trư ng h p c a Citigroup trong tháng 8 – là m t tín hi u t t mua c phi u này. Tín hi u Bán x y ra khi RSI trên 70. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 13
www.stox.vn 4.5 Ch s Stochastic Ch m và Nhanh Ch s Stochastic Ch m là m t ch s bi n ng giá bao g m hai ư ng ( ư ng %K và ư ng %D) d ch chuy n lên xu ng trong biên t 0 n 100. ư ng %K line di chuy n nhanh hơn. ư ng %D di chuy n ch m hơn. Khi Ch s Stochastic Ch m di chuy n lên hay xu ng, quý v có th phán oán ư c v c m nh n (sentiment) c a nhà u tư trên th trư ng. Khi ch s này trên m c 80, hay dư i m c 20 báo hi u là giá ch ng khoán ã b bi n ng quá m c và có kh năng cao là giá ch ng khoán s o s m o chi u. Quy v cũng có th xác nh tín hi u MUA BÁN khi hai ư ng %K và %D c a Ch s Stochastic ch m giao c t nhau. Khi ư ng %K c t lên phía trên ư ng %D, ch s này th hi n tín hi u Mua. • Ngư c l i khi ư ng %K c t xu ng dư i ư ng %D, cho ta bi t tín hi u Bán. • Các tín hi u Mua Bán này s m nh hơn khi: Các i m giao c t m m trong vùng trên m c 80% ho c dư i m c 20% ho c • Khi ư ng %K v a m i n m trong m t trong nh ng vùng ó – như trư ng h p c a W al- • Mart Stores (WMT) bi u phía dư i. ư ng Stochastic Nhanh cũng tương t như ư ng Stochastic Ch m. Tuy nhiên, ư ng này có xu hư ng d ch chuy n lên xu ng nhanh hơn nhi u. Và do ó nó t o ra nhi u tín hi u mua bán hơn do có s bi n ng l n. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 14
www.stox.vn 4.6 Ch s Williams %R Ch s W illiams %R là m t ch s bi n ng giá. Ch s này tương t như Ch s T l Thay i ROC và ch s S c m nh Tương i RSI. Ch s này bao g m m t ư ng ơn d ch chuy n lên xu ng trong biên 0 và 100. Ch s W illiams %R so sánh giá óng c a c a phiên giao d ch g n ây nh t v i kho ng giá giao d ch trong quá kh : N u giá óng c a g n ây nh t càng g n v i m c giá cao nh t c a kho ng giá trong quá • kh thì ư ng Williams %R s càng g n v i c c trên c a kho ng giao ng. Ngư c l i, n u giá óng c a g n ây nh t g n áy c a kho ng giá trong quá kh , ư ng • Williams %R s g n áy c a kho ng giao ng. B t c lúc nào ư ng Williams %R mà n m trên 80 ho c dư i 20 thì giá c phi u u ư c xem là bi n ng thái quá (“over-extended”). Khi quý v quan sát th y tình hu ng này, thì có kh năng cao giá c phi u s o chi u. Ch s W illiams %R t o ra các tín hi u Mua và Bán khi nó di chuy n ra kh i vùng bi n ng thái quá (trên 80 ho c dư i 20) và quay tr l i vùng gi a c a kho ng giao ng – như quý v có th quan sát v i trư ng h p c a Home Depot (HD) trong bi u dư i ây. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 15
www.stox.vn 5 Kh i lư ng Kh i lư ng cho bi t có bao nhiêu c phi u ư c giao d ch trong m t kho ng th i gian nh t nh. Có r t nhi u nhà u tư cho r ng kh i lư ng là nơi các nhà u tư t ch c (institutional investors) l i d u chân c a mình trên th trư ng. Kh i lư ng có th giúp quý v xác nh n s c b t c a bi n ng giá. N u có nhi u nhà u tư ang mua ho c bán - và nó s ph n ánh b ng con s v kh i • lư ng giao d ch – quý v có th bi t r ng có s bi n ng giá v ng ch c. Ngư c l i, n u có m t s lư ng h n ch nhà u tư ang mua và bán c phi u, quý v • bi t r ng bi n ng giá c phi u r t y u t. Quý v có th quan sát s tăng gi m c a kh i lư ng giao d ch tăng hay gi m qua xem xét chi u cao c a bi u c t v kh i lư ng. C t bi u càng cao thì càng có nhi u kh i lư ng giao d ch trong kỳ ó. Kh i lư ng + ư ng Trung bình Trư t MA giúp quý v xác nh xu hư ng. Khi quý v quan sát th y ư ng Kh i lư ng Trung bình Trư t ang i lên, quý v bi t ư c r ng ngày càng có nhi u nhà u tư ang quan tâm n và “gom” c phi u – và ây là tín hi u th trư ng ang m (Con Bò tót: Bull) . Khi quý v quan sát th y ư ng kh i lư ng trung bình trư t ang i xu ng, quý v có th phán oán ư c là d n d n có ít nhà u tư quan tâm và ây là tín hi u th trư ng m m (Con G u: Bear). Quý v không ch nên ra quy t nh mua bán d a trên m t ch s kh i lư ng. Tuy nhiên nó giúp quý v xác nh n nh ng tín hi u mua bán khác trong lúc ang quan sát giá qua bi u . B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 16
www.stox.vn 6 M c H tr và m c Kháng c Th u hi u và ng d ng các khái ni m v M c H tr (Support level) và M c Kháng c (Resistance level) là i u r t quan tr ng trong vi c xây d ng m t chi n lư c u tư k lu t và có nguyên t c. Giá ch ng khoán thư ng xuyên bi n ng ph n ánh s thay i liên t c c a cung c u ch ng khoán. Thông qua vi c xác nh các m c giá mà ó có s thay i l n v cung c u không nh ng giúp quy v xác nh m c giá mua vào mà c m c giá mà sau ó chúng ta có th bán ra. Các m c giá này có th ư c t o ro b i th trư ng m t cách ng u nhiên, tuy nhiên chúng u ph n ánh quan i m ch quan c a các thành ph n tham gia giao d ch trên th trư ng. 6.1 M c h tr (“Support Level”) M c h tr , hay còn g i là “ áy” là m c giá mà ó nhu c u v c phi u ư c xem là m nh gi giá ch ng khoán không b gi m sâu hơn n a. Theo cách suy lu n này thì khi mà m c giá gi m g n n M c h tr , thì ch ng khoán ư c coi là khá r , ngư i mua tăng ý nh mu n mua và ngư i bán gi m ý nh mu n bán c phi u. Khi giá ch ng khoán gi m n m c h tr thì nhu c u mua c a nhà u tư s tăng m nh và nhu c u bán gi m i, ngăn giá ch ng khoán gi m xu ng dư i m c giá này. M c H tr không luôn luôn c nh và khi giá gi m sâu hơn m c h tr (th ng áy) báo cho ta tín hi u r ng nhóm nhà u tư “bears: con g u” ã th ng nhóm nhà u tư “bulls: con bò tót” trên th trư ng. Khi giá gi m su ng dư i m c h tr , hay còn g i là th ng áy ch ra r ng nhà u tư s n sàng bán nhi u hơn và thi u nh ng y u t thúc y nhà u tư mua vào. Khi áy th ng, và hình thành m c giá th p hơn (new low) cho bi t nhà u tư ã gi m kỳ v ng và th m chí mu n bán ra v i m c giá th p hơn. Hơn n a, ngư i mua không th b “ép” ph i mua cho n khi giá gi m ti p dư i m c h tr m i. M t khi m c h tr b th ng, m t m c h tr m i s ư c thi t l p v i m c giá th p hơn. M c h tr là m t ư ng th ng n i ít nh t hai i m áy ( i m A và C như bi u trên). Càng có nhi u i m áy ti m c n v i ư ng h tr thì ư ng h tr này càng cho tín hi u m nh. Thêm vào ó, ư ng h tr ư c xem là m nh n u như nghiêng c a nó th p. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 17
www.stox.vn 6.2 M c Kháng c (“Resistance level”) M c Kháng c là m c giá mà ó l c lư ng bán ra ư c xem là m nh so v i l c lư ng mua vào làm giá ch ng khoán không tăng cao hơn ư c n a. Theo cách suy lu n này khi giá tăng lên g n m c kháng c , bên mu n bán tăng ý nh bán ra và bên mu n mua gi m ý nh mua vào. Khi giá ti m c n v i m c kháng c , thì cung v c phi u s m nh hơn c u. Do ó giá s ít có kh năng tăng thêm hơn n a (trên m c kháng c ). M c Kháng c không luôn luôn c nh và khi giá tăng vư t qua m c kháng c cho ta tín hi u r ng nhà u tư “bulls: con bò tót” ã chi n th ng và nhóm nhà u tư “bears: con g u”. Khi giá ch ng khoán vư t qua m c kháng c cho chúng ta bi t nhà u tư s n sàng mua vào và gi m ý nh bán ra. Khi m c giá kháng c b xuyên th ng và t t i m c giá cao m i (new high) cho th y r ng ngư i mua ã tăng kỳ v ng c a h v l i nhu n và s n sàng mua th m trí v i m c giá cao hơn. Khi m c kháng c b xuyên th ng, m t ư ng kháng c m i s hình thành m t m c cao hơn. M c kháng c là m t ư ng th ng n i ít nh t hai i m nh ( i m A và C c a bi u trên). Càng có nhi u nh ti m c n v i ư ng kháng c thì ư ng này càng cho tín hi u m nh. Hơn n a, ư ng kháng c ư c xem là m nh n u như nó không quá d c. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 18
www.stox.vn 7 Fibonacci: M t Ch s Hàng u 7.1 T ng quan Sau khi giá c phi u duy trì chuy n ng b n v ng theo m t hư ng nh t nh (tăng ho c gi m), giá c phi u có th truy h i m t kho ng (retrace= quay tr l i) trư c khi b t u di chuy n ti p. Ch s Fibonacci ư c dùng d oán các m c giá h tr (support level) và các m c giá tương lai (target prices) d a trên kho ng cách mà giá ã d ch chuy n và các bư c sóng c a giá (ware patten). Ví d : n u m t c phi u tăng t m c 50 ngìn VND lên 100 ngìn VND và sau ó quay u gi m 50% (50% x VND 50 ngìn), Quy lu t Truy h i Fibonacci d oán m c giá s rơi xu ng m c 75 ngìn VND, trư c khi giá ti p t c tăng lên. Fibonacci là dãy s toán h c kỳ di u ư c Leonardo Pisano, ngư i Ý phát minh t Th ky 12. R t nhi u s ki n trong t nhiên và cu c s ng xung quanh chúng ta ang di n ra tuân theo quy lu t c a dãy s này. Th trư ng Ch ng khoán là m t trư ng h p. Các phép t ng h p Fibonacci này có s series là 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144...và n vô t n. i u r t thú v là là các con s này có m i quan h b t bi n v i nhau. 7.2 Áp d ng trong Phân tích K thu t Con s Fibonacci thông d ng nh t trong phân tích k thu t ch ng khoán là con s 61,8% (thư ng ư c làm tròn 62%), 38% và 50%. i u này có nghĩa r ng khi xu hư ng tăng giá ho c gi m giá ch ng khoán ư c xem là m nh, m c truy h i t i giá thi u thông thư ng kho ng 38% và nó có th lên t i 62%. Ví d trong bi u dư i ây giá c phi u tăng t VND 105 ngìn lên VND 121 ngìn (tăng 16 ngìn, xem ư ng màu ). Khi giá t m c VND 121 ngìn và b t u quay u, theo quy lu t Fibonacci áp d ng vào phân tích ch ng khoán, giá ch ng khoán s truy h i kho ng 38% (38% x VND16 ngìn= VND6 ngìn) xu ng m c VND 115 ngìn trư c khi tăng ti p. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 19
www.stox.vn 7.3 Truy h i Giá Fibonacci (“Fibonacci Retracements”) Truy h i Giá Fibonacci ư c xác nh d a trên ư ng xu hư ng gi a m t i m áy và • m t i m nh. N u xu hư ng là i lên thì ư ng Truy h i Giá Fibonacci s gi m d n t 100% n 0% • N u xu hư ng gi m, ư ng Truy h i Giá Fibonacci s tăng d n t 0% lên 100%. • ư ng th ng n m ngang ư c v theo ba m c Fibonacci là 38%, 50% và 62% (xem bi u • dư i ây). Khi m c giá truy h i, m c h tr và m c kháng c thư ng ti m c n ho c g n v i m c • Fibonacci Retracement. B 14 Ch s Phân tích K thu t Thông d ng Nhât Page 20 neu cac ban co gang nhin vao do thi thi khong nen